|
|
LT EN DE PL 
Pielgrzymki w chrześcijaństwieTradycja pielgrzymek na LitwieJan Paweł II i Litwa



Ja jestem zmartwychwstanie i życie. (J 11, 25)
Gintaro Česonio fotografija

Historia

Na początku ubiegłego wieku, gdy Litwa odzyskała niepodległość, w 1922 r. powstała myśl wzniesienia kościoła – pomnika niepodległości. Pomysł poparli wtedy wybitni przedstawiciele społeczeństwa litewskiego. Zła sytuacja finansowa nie pozwoliła na szybką realizację tego ambitnego projektu, dlatego wzniesiono na początek mały, tymczasowy kościółek. Projekt powrócił znowu na początku 1926 r., przy okazji przygotowań do obchodów dziesięciolecia niepodległości. Arcybiskup Juozapas Skvireckas (1873–1959) zainicjował spotkanie przedstawicieli wszystkich warstw społecznych, na którym postanowiono odzyskaną niepodległość upamiętnić wzniesieniem narodowej świątyni w przekonaniu, że naród wyznający Zmartwychwstanie Zbawiciela, przetrwa. Od 1927 r. realizacją tego projektu zajmował się ks. kanonik Feliksas Kapočius.

W roku 1933 zatwierdzono projekt autorstwa inżyniera architekta Karola Reisona (1894–1981). W zamierzeniu autora miał on łączyć elementy świątyni i pomnika, a przy tym miał być nowoczesny. Spodziewano się, że powstanie klasyczny przykład architektury XX wieku, co miała zapewnić nowoczesna stylistyka, nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne, wysoka jakość materiałów oraz najwyższy poziom wykonania. Planowano, że świątynia będzie też pełnić funkcję panteonu narodowego: w podziemnych kryptach planowano grzebać najbardziej zasłużonych przedstawicieli narodu a także przenieść do nich prochy już zmarłych najwybitniejszych Litwinów.

W 1934 r., w czasie pierwszego na Litwie kongresu eucharystycznego, zostały poświecone fundamenty kościoła, w które wmurowano kamień przywieziony z Palestyny, z Ogrodu Oliwnego. Prace budowlane posuwały się jednak powoli, czasem całkiem ustawały ze względu na brak środków. Dopiero latem 1938 r. ukończono mury budowli. Stan surowy osiągnięto dopiero wiosną 1940 r. W czerwcu tego samego roku, gdy Litwę zajmowali sowieci, tynkowano wnętrze.

Niemal wykończony budynek skonfiskowały władze sowieckie. W okresie okupacji niemieckiej wykorzystywano go jako magazyn papieru. Gdy sowieci wrócili, w 1952 r. sam Stalin nakazał niewykończony kościół zamienić jako fabrykę odbiorników radiowych. Dokonano jego przebudowy: nawa główna została podzielona żelbetonowymi grodziami na pięć poziomów, a w bocznych zbudowano po trzy piętra. W 1956 r. fabryka radioodbiorników rozpoczęła produkcję. Katolikom miejscowej parafii pozostał mały, jeszcze przedwojenny drewniany kościółek tymczasowy, w którym przez cały okres sowiecki musieli się mieścić.

W 1988 r., wraz z początkiem ruchu na rzecz niepodległości, zaczęto żądać zwrotu budynku kościelnego wiernym, do czego doszło w roku 1990. Zjednoczenie „Banga”, do którego należała fabryka, zobowiązało się do 1993 r. przenieść warsztaty ze świątyni i z własnych środków przywrócić jej stan wyjściowy. Jednak zanim wypełniono to zobowiązanie fabryka zbankrutowała.

Z powodu ciągłych braków finansowych odbudowa kościoła przeciągała się. Dopiero w 1996 r. usunięto z niego ostatnie urządzenia fabryczne. 9 listopada 1997 r., w popodpieranej rusztowaniami świątyni arcybiskup Sigitas Tamkevičius, wraz z gronem biskupów i księży, odprawił pierwszą mszę św., wcześniej poświęciwszy kościół i ołtarz główny. W dniach 1-4 czerwca 2000 r., kiedy w Kownie odbywał się II Kongres Eucharystyczny, w świątyni ciągle zastawionej rusztowaniami odprawiono uroczystą mszę św. i odbyły się spotkania młodzieży. Od 1 lipca 2002 r., mimo trwania prac wykończeniowych, zaczęto co tydzień, w niedzielę sprawować tam Eucharystię.

Poważne wsparcie ze strony samorządu Kowna (2004) oraz budżetu państwa (2005) pozwoliło na szybką finalizację budowy i wykończenie świątyni. W lipcu 2004 r. poświęcono Kaplicę Szydłowską na tarasie kościoła. 26 grudnia 2004 r. kościół Zmartwychwstania Pańskiego został uroczyście konsekrowany. W konsekracji uczestniczył kardynał Audrys Juozas Bačkis, arcybiskup metropolita kowieński ks. Sigitas Tamkevičius, prezydent Republiki Litewskiej Valdas Adamkus, przedstawiciele samorządu i rzesze wiernych.

W roku 2006, 16 lutego – w święto niepodległości Litwy, arcybiskup Tamkevičius poświęcił kolumbarium w przyziemiu kościoła – miejsce na urny ze szczątkami zasłużonych. 4 listopada tego samego roku umieszczono w nim przeniesioną z USA pierwszą urnę z prochami budowniczego świątyni Zmartwychwstania Pańskiego, ks. kanonika Feliksasa Kapočiusa (1895–1971). W 2008 r., 23 maja pochowano tutaj ks. Antanasa Paškusa (1924–2008), psychologa i filozofa, wybitnego profesora i autora wielu książek.

W pobliżu kościoła znajduje się nagrobek ks. prałata Mykolasa Krupavičiusa (1885–1970) – działacza katolickiego i polityka. Jego szczątki przeniesiono tu także ze Stanów Zjednoczonych. W 2008 r. pochowano tutaj ks. Vytautasa Kazlauskasa – teologa, długoletniego redaktora litewskich audycji Radia Watykańskiego, założyciela i aktywnego działacza w fundacji pomocy sierotom „Rodzinny Dom dla Dziecka” (lt. Vaiko tėviškės namai).

aukštyn